ระวัง! Phishing & Spoofing ฉบับเข้าใจง่าย
สารบัญ
1. บทนำ
2. Phishing คืออะไร
3. Spoofing คืออะไร
4. กลวิธี Phishing
5. Social Engineering
6. การปกปิดตัวตน
7. Auto-Auction Fraud
8. การหลอกลวงรูปแบบอื่น ๆ
9. การป้องกัน
10. สรุป
1. บทนำ
โลกออนไลน์แม้จะสะดวกสบาย แต่ก็แฝงไปด้วยอันตรายเช่นกัน! ภัยคุกคามอย่าง Phishing และ Spoofing กำลังแฝงตัวอยู่รอบตัวเรา คอยจ้องขโมยข้อมูลส่วนตัวและเงินทอง บทความนี้จะพาไปรู้จักกับภัยร้ายเหล่านี้แบบเข้าใจง่าย ๆ พร้อมเผยวิธีป้องกันตัวเองให้ปลอดภัย อ่านจบแล้วรับรองว่าคุณจะใช้อินเทอร์เน็ตได้อย่างมั่นใจมากขึ้น
2. Phishing คืออะไร
Phishing คือการที่มิจฉาชีพปลอมตัวเป็นคนอื่น อาจจะเป็นธนาคาร, บริษัทดัง, หรือแม้แต่เพื่อนของเรา เพื่อหลอกเอาข้อมูลสำคัญ เช่น รหัสผ่าน, เลขบัตรเครดิต, หรือข้อมูลส่วนตัวต่าง ๆ เปรียบเหมือนกับการตกปลา มิจฉาชีพจะใช้เหยื่อล่อ (เช่น อีเมลปลอม, เว็บไซต์ปลอม) เพื่อให้เหยื่อ (คือพวกเรา) ติดกับ
3. Spoofing คืออะไร
Spoofing ก็เหมือนกับการปลอมแปลงเอกสาร แต่ Spoofing จะปลอมแปลงสิ่งต่าง ๆ บนโลกออนไลน์ เช่น อีเมลปลอม, เว็บไซต์ปลอม, หรือแม้แต่เบอร์โทรศัพท์ปลอม Spoofing เป็นส่วนหนึ่งของ Phishing เพราะมิจฉาชีพมักใช้ Spoofing เพื่อหลอกเอาข้อมูลเหยื่อ
4. กลวิธี Phishing
มิจฉาชีพมีวิธีหลอกลวงมากมาย บางครั้งอาจส่งอีเมลปลอมที่ดูเหมือนอีเมลจากธนาคารจริง ๆ มีโลโก้ครบ ภาษาสวยหรู แต่พอกดลิงก์ในอีเมล กลับกลายเป็นเว็บไซต์ปลอม ที่หน้าตาเหมือนเว็บไซต์ธนาคารเป๊ะ! หลอกให้เรากรอก username กับ password พอเรากรอกเสร็จ ข้อมูลก็ตกไปอยู่ในมือมิจฉาชีพทันที หรือบางครั้งมิจฉาชีพอาจใช้วิธีส่งข้อความด่วน ขู่ว่าบัญชีของคุณกำลังมีปัญหา ต้องรีบแก้ไขเดี๋ยวนี้ ไม่งั้นจะโดนระงับบัญชี! วิธีนี้ทำให้หลายคนตกใจ รีบทำตามโดยไม่ทันคิด
5. Social Engineering
Social Engineering คือ การเล่นกับจิตวิทยา มิจฉาชีพจะพยายามทำให้เรารู้สึกไว้ใจ เชื่อใจ หรือกลัว เพื่อให้เราทำตามที่พวกเขาต้องการ เช่น อาจจะปลอมตัวเป็นเพื่อนใน Facebook ทักมาขอยืมเงิน หรือสร้างข่าวปลอม ว่ามีโปรโมชั่นแจกของฟรี แต่ต้องรีบกดลิงก์ด่วน ๆ ไม่งั้นจะหมดเขต! หลายคนเห็นแบบนี้ก็รีบกดโดยไม่ทันคิด สุดท้ายก็โดนหลอก
6. การปกปิดตัวตน
เวลาทำผิด ใคร ๆ ก็อยากปิดบังตัวตน มิจฉาชีพก็เหมือนกัน พวกเขามักใช้เทคโนโลยี เช่น Proxy Servers, VPNs, และ Virtual Private Servers (VPS) เพื่อซ่อนตัวตนที่แท้จริง ทำให้ตำรวจตามจับได้ยาก
7. Auto-Auction Fraud
การประมูลของออนไลน์ ก็เป็นอีกช่องทางที่มิจฉาชีพใช้หลอกลวง เช่น อาจจะสร้างบัญชีปลอม มาปั่นราคาสินค้า ทำให้คนอื่น ๆ เข้าใจผิดว่าสินค้านั้นมีคนต้องการเยอะ ราคาเลยพุ่งสูงขึ้น สุดท้ายก็หลอกขายได้ในราคาแพง หรือบางรายอาจใช้บริการ Escrow ซึ่งเป็นตัวกลางรับฝากเงิน มาหลอกเอาเงิน โดยทำทีเป็นส่งสินค้า แต่จริง ๆ แล้วไม่ได้ส่ง สุดท้ายผู้ซื้อก็เสียเงินฟรี
8. การหลอกลวงรูปแบบอื่น ๆ
นอกจากนี้ยังมีการหลอกลวงอีกหลายรูปแบบ เช่น หลอกให้ลงทุนในธุรกิจปลอม ๆ ที่อ้างว่าได้ผลตอบแทนสูง แต่สุดท้ายก็เชิดเงินหนี, หลอกให้รัก โดยสร้างโปรไฟล์ปลอมในเว็บไซต์หาคู่ คุยไปคุยมา ก็หาเรื่องขอยืมเงิน, หลอกให้บริจาคเงิน โดยปลอมตัวเป็นองค์กรการกุศล, หรือหลอกว่าเป็นช่างซ่อมคอมพิวเตอร์ โทรมาบอกว่าคอมพิวเตอร์ของคุณติดไวรัส ต้องจ่ายเงินเพื่อให้เขาช่วยล้างไวรัส เป็นต้น
9. การป้องกัน
แล้วเราจะป้องกันตัวเองจากภัยเหล่านี้ได้อย่างไร? ก่อนอื่นต้องมีสติ อย่าหลงเชื่ออะไรง่าย ๆ โดยเฉพาะข้อเสนอที่ดูดีเกินจริง เวลาได้รับอีเมลหรือลิงก์ ต้องตรวจสอบให้ดี สังเกต URL ว่ามีตัวสะกดผิดหรือไม่ ถ้าไม่แน่ใจ อย่าเพิ่งกดลิงก์ และถ้าเจออะไรที่น่าสงสัย ให้รีบรายงานเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง สุดท้าย อย่าลืมใช้รหัสผ่านที่คาดเดายาก และอัปเดตซอฟต์แวร์ให้เป็นเวอร์ชันล่าสุดอยู่เสมอ
10. สรุป
บทความนี้พูดถึงภัยออนไลน์ Phishing & Spoofing ซึ่งเป็นการหลอกลวงทางอินเทอร์เน็ตเพื่อขโมยข้อมูลส่วนตัวและทรัพย์สิน
Phishing คือการปลอมตัวเป็นบุคคลหรือองค์กรที่น่าเชื่อถือเพื่อหลอกเอาข้อมูลสำคัญ เช่น รหัสผ่าน เลขบัตรเครดิต เป็นต้น
Spoofing คือการปลอมแปลงข้อมูลออนไลน์ เช่น อีเมล เว็บไซต์ หรือเบอร์โทรศัพท์ มักใช้ร่วมกับ Phishing
กลโกงของมิจฉาชีพ มีตั้งแต่การส่งอีเมลปลอม, ข้อความหลอกลวง, เล่นกับจิตวิทยา (Social Engineering), ปลอมตัวตน, หลอกลวงในการประมูล, หลอกให้ลงทุน, หลอกให้รัก, หลอกให้บริจาค ฯลฯ
วิธีป้องกัน ได้แก่
- มีสติ ไม่โลภ ไม่หลงเชื่ออะไรง่ายๆ
- ตรวจสอบอีเมลและลิงก์ก่อนกด
- สังเกต URL หาข้อผิดปกติ ก่อนกรอกข้อมูลสำคัญ
- ใช้ระบบยืนยันตัวตนแบบหลายขั้นตอน เช่น การใช้ระบบไบโอเมตริกส์ในการยืนยันตัวตนก่อนทำธุรกรรมทางการเงิน
- ใช้รหัสผ่านที่เดายาก
- อัปเดตซอฟต์แวร์ให้เป็นเวอร์ชันล่าสุด
จำไว้ว่า ภัยออนไลน์มีอยู่รอบตัว แต่ถ้าเรารู้เท่าทันและป้องกันตัวเอง ก็สามารถใช้อินเทอร์เน็ตได้อย่างปลอดภัย
เพิ่มเติมจากบทความ:
- บทความนี้สรุปเนื้อหาจากการอบรมของ UNODC เรื่องความร่วมมือระหว่างหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายและ CERTs ในการรับมือกับ ransomware และภัยคุกคามทางไซเบอร์ ซึ่งหมายความว่า Phishing & Spoofing เป็นปัญหาที่หน่วยงานระดับนานาชาติให้ความสำคัญ
- ควรระวังภัยออนไลน์รูปแบบใหม่ ๆ ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต เพราะมิจฉาชีพมักพัฒนาวิธีการหลอกลวงอยู่เสมอ
- การศึกษาข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับภัยออนไลน์อย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้เราอัปเดตความรู้และป้องกันตัวเองได้ดียิ่งขึ้น
Author: Paradet Sakunwachirodom
Reference: สรุปเนื้อหาบางส่วนจากการเข้าอบรมในงาน UNODC Training on “operational cooperation between law enforcement authorities and Computer Emergency Response Teams (CERTs) on ransomware and cyber-attacks on critical infrastructures,” in Kuala Lumpur, Malaysia, 25-27 November 2024.
